Zanac: Een razendsnelle klassieker met brains én blasters

Toen Zanac in 1987 uitkwam voor het Nintendo Entertainment System (en in 1986 op de Famicom), viel het op tussen de talloze schietspellen van zijn tijd. Niet omdat het per se mooier of spectaculairder was, maar omdat het slimmer was. Ontwikkeld door het Japanse Compile (later bekend van onder meer Aleste en Puyo Puyo), introduceerde Zanac een revolutionaire gameplay-mechaniek die zijn tijd ver vooruit was: een zelflerend adaptief AI-systeem.

Gameplay: old school, maar dynamisch

In de basis is Zanac een verticale shoot-'em-up waarin je een enkel ruimteschip bestuurt en een alien ras genaamd "The System" moet uitschakelen. De actie is snel tot zéér snel en de vijandengolven lijken nooit op te houden. Maar wat Zanac bijzonder maakt, is dat het spel zich aanpast aan jouw speelstijl. Gebruik je veel power-ups? Dan wordt het spel moeilijker. Blijf je defensief? Dan zie je relatief minder vijanden. Dit zorgt voor een dynamisch tempo dat de speler constant uitdaagt.

Wapens en power-ups

Je schip is uitgerust met een standaard wapen (dat je kunt upgraden) en een tweede, wisselbare speciale aanval die je kunt activeren via power-up capsules genummerd 0 t/m 7. Elk heeft een ander effect, van laserstralen tot homing shots. De combinatie van tactisch wisselen en snel reageren maakt de gameplay diepgaander dan de gemiddelde shmup.

Graphics en geluid

Grafisch is Zanac geen hoogvlieger, de sprites zijn functioneel maar niet spectaculair. Maar de snelheid waarmee alles op het scherm beweegt, is indrukwekkend voor een N.E.S.-titel. De framerate blijft verrassend stabiel, zelfs tijdens de meest hectische scènes. De soundtrack, gecomponeerd door Masatomo Miyamoto, is energiek en drijft de actie goed aan.

Moeilijkheidsgraad

Zanac is pittig, maar eerlijk. Dankzij de continue stroom van power-ups, de mogelijkheid om na een ‘game over’ meteen verder te gaan én de adaptieve AI, voelt het spel nooit oneerlijk. Toch is het geen spel voor wie snel gefrustreerd raakt: je reflexen én strategie worden voortdurend op de proef gesteld.

Erfenis

Zanac wordt gezien als een vroege blauwdruk voor Compile’s latere Aleste-serie en staat bij liefhebbers van het shoot-'em-up genre hoog aangeschreven. Het is een game die je blijft spelen om je eigen prestaties te verbeteren. Niet omdat het je daartoe dwingt, maar omdat het voelt alsof je tegen een levend systeem speelt.